Gáttaþefur

Gáttaþefur þekkist best af stóra nefinu sínu. Honum þykir laufabrauð afbragðs gott og þefar það uppi úr mikilli fjarlægð, jafnvel heim í hellinn sem dregur hann til byggða.

Í Jólasveinavísu Jóhannesar úr Kötlum sem birtist fyrst í ljóðabókinni Jólin koma árið 1932 lýsir hann Gáttaþef svona:

Ellefti var Gáttaþefur

-aldrei fékk sá kvef,

og hafði þó svo hlálegt

og heljarstórt nef.

Hann ilm af laufabrauði

upp á heiðar fann,

og léttur, eins og reykur,

á lyktina rann.